Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie heeft 8 tot 10 procent van de wereldbevolking problemen bij het zwanger worden. Net als in andere Europese landen heeft hier een zesde koppel vruchtbaarheidsproblemen. Onvruchtbaarheid is meestal en vooral afhankelijk van de leeftijd, vooral bij vrouwen. Volgens gegevens van de WHO is dus elk tiende koppel onder de 30 jaar onvruchtbaar, en elk vierde koppel jonger dan 40 jaar.
De oorzaken van onvruchtbaarheid zijn gelijkmatig verdeeld over de geslachten, wat betekent dat bij een derde van de paren de man onvruchtbaar is, bij een derde de vrouw en bij een derde beide. Deze paren worden behandeld voor onvruchtbaarheid. We hebben drie centra: de onvruchtbaarheidskliniek van Ljubljana bevindt zich in Leonišče, die behoort tot de gynaecologische kliniek van UKC Ljubljana, de kliniek in Maribor bevindt zich ook bij de kliniek voor gynaecologie en perinatologie van UKC Maribor, onlangs is er ook een onvruchtbaarheidskliniek geopend in Postojna . We bezochten alle drie de centra en spraken met de experts die ze runnen over hoe zij paren helpen die problemen hebben met zwanger worden en wat de mogelijkheden zijn. We gingen naar de zogenaamde IVF-laboratoria, waar ze in-vitrofertilisatie uitvoeren.
Ze werd zwanger door in-vitrofertilisatie Aleksandra Balantič. Ze werd acht jaar lang behandeld voor onvruchtbaarheid, onderging vier in-vitrofertilisatieprocedures en werd anderhalf jaar geleden moeder. Haar verhaal over onvruchtbaarheid begon tien jaar geleden met een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. “Als gevolg daarvan liet ik één eileider verwijderen, en daarna nog een,” vertelt Alexander. Twee jaar na de operatie onderging ze haar eerste IVF-procedure. Ze was er zeker van dat hij succes zou hebben. Maar dat was hij niet. Hij en zijn partner besloten van kliniek te veranderen. ‘Ik heb de professionaliteit niet in twijfel getrokken’ waarschuwt Alexander. Maar als het niet lukt, klampt men zich vast aan elk sprankje hoop. Aleksandra en haar partner zijn er uiteindelijk in geslaagd.
FOTO: Shutterstock
Conceptie met een gedoneerde gameet
Voor sommige paren zijn IVF-procedures uitgesloten omdat ze een gedoneerde gameet nodig hebben. In de regel verwijzen dergelijke artsen en gynaecologen hen snel door of adviseren ze om naar het buitenland te gaan. Er is een ernstig tekort aan spermadonoren en eiceldonoren in Slovenië. Assistent. dr. Nina Jancarhoofd van de afdeling Biomedische Geassisteerde Bevruchting, legt uit: “Jaarlijks voeren we op onze afdeling tussen de 25 en 40 ingrepen uit met gedoneerd sperma en 2 tot 4 ingrepen met gedoneerde eicellen. Laat ik wat licht werpen op deze informatie: in 2022 wierven we 4 spermadonoren, in 2023 3 donoren Dit jaar helemaal geen. In de jaren 2019 tot en met 2023 hebben we in totaal 6 eiceldonoren verkregen.”
“Ze vertelden me vanaf het begin dat er in Slovenië geen mogelijkheid was”, zegt onze gesprekspartner. “Ze vertelden me dat er niet genoeg vrouwelijke donoren zijn en dat het wachten erg lang duurt, zelfs tien jaar.” Hij en zijn partner plaatsten drie klinieken in het buitenland op de shortlist en kozen uiteindelijk voor een kliniek in Brno, Tsjechië. Ze gingen daarheen met de beslissing van een speciale commissie, die hun behandeling in het buitenland goedkeurde. Op basis van dit besluit hebben zij vervolgens bij het Zorgverzekeringsinstituut restitutie aangevraagd en gekregen. Onze andere gesprekspartners, die deze procedure enkele maanden later met een gedoneerd eitje ondergingen, werd op grond van dezelfde beslissing een terugbetaling geweigerd. Waarom?
Waarom doneren vrouwen in ons land geen eieren? Hoe werkt het donatieproces? En waarom zijn er genoeg vrouwelijke donoren in Tsjechië?
Waarom stellen vrouwen het moederschap steeds vaker uit tot op hoge leeftijd?
Onvruchtbaarheid treft vrouwen en mannen die een kind willen, precies daar waar zij zichzelf het meest definiëren in termen van geslacht, legt een klinisch psycholoog uit Natasa Banka. Sommigen veranderen hun zelfbeeld volledig vanwege het onvermogen om kinderen te krijgen. Juist daarom is het uiterst belangrijk, benadrukt Banko, dat paren die een behandeling voor onvruchtbaarheid ondergaan, niet nadenken over wat ze in het verleden verkeerd hebben gedaan en dat ze zichzelf niet de schuld geven.
Het moet bekend zijn dat het succespercentage van onvruchtbaarheidsbehandelingen in Slovenië goed is, vergelijkbaar met dat van ontwikkelde Europese landen. Maar de behandeling van onvruchtbaarheid hangt vooral af van de leeftijd van de vrouw. Uit een analyse van de gegevens van de afgelopen twee jaar bleek dat het IVF-zwangerschapspercentage op de leeftijd van 35 jaar 47% bedraagt, terwijl toch 22% van de vrouwen een miskraam krijgt. Op 40-jarige leeftijd worden veel minder van hen zwanger, 26 procent, en het aantal abortussen is aanzienlijk hoger, bijna één op de drie.
Vrouwen stellen het moederschap steeds meer uit, het aantal geboorten daalt gestaag, en dat is zo, benadrukt prof. dr. Natasa Tul Mandićdie ons als natie zorgen baren: “De levensstijl geeft geen prioriteit aan kinderen en familie, onze doelen liggen elders en dat is verkeerd.” Het grootste probleem, zeggen experts, is dat wanneer vrouwen te laat besluiten om kinderen te krijgen, ze vaak moeite hebben om hun eerste kind te verwekken. Dan is er simpelweg geen tijd voor het tweede en elk volgend kind.
